Sajber bezbednost u Srbiji

Organ vlasti je:

• državni organ
• organ autonomne pokrajine
• organ jedinice lokalne samouprave
• organizacija i drugo pravno ili fizičko lice kome je povereno vršenje javnih ovlašćenja

Na ovaj način je dodatno proširen krug operatora IKT sistema od posebnog značaja na sva pravna lica, organe vlasti, organizacione jedinice organa vlasti koji vrše dozvoljenu obradu posebnih vrsta podataka o ličnosti. 

Šta su posebne vrste podataka o ličnosti?

• podaci o rasnom poreklu
• podaci o etničkom poreklu
• podaci o političkom mišljenju
• podaci o verskom ili filozofskom uverenju
• podaci o članstvu u sindikatu
• genetski podaci
• biometrijski podaci u cilju jedinstvene identifikacije lica
• podaci o zdravstvenom stanju 
• podaci o seksualnom životu ili seksualnoj orijentaciji fizičkog lica

U smislu čl. 17 ZZPL, obrada posebnih vrsta podataka o ličnosti je zabranjena

Izuzetno, obrada posebnih vrsta podataka o ličnosti je dozvoljena (čl. 17 ZZPL):

1) lice na koje se podaci odnose je dalo izričit pristanak za obradu za jednu ili više svrha obrade, osim ako je zakonom propisano da se obrada ne vrši na osnovu pristanka;

2) obrada je neophodna u cilju izvršenja obaveza ili primene zakonom propisanih ovlašćenja rukovaoca ili lica na koje se podaci odnose u oblasti rada, socijalnog osiguranja i socijalne zaštite, ako je takva obrada propisana zakonom ili kolektivnim ugovorom koji propisuje primenu odgovarajućih mera zaštite osnovnih prava, sloboda i interesa lica na koje se podaci odnose;

3) obrada je neophodna u cilju zaštite životno važnih interesa lica na koje se podaci odnose ili drugog fizičkog lica, ako lice na koje se podaci odnose fizički ili pravno nije u mogućnosti da daje pristanak;

4) obrada se vrši u okviru registrovane delatnosti i uz primenu odgovarajućih mera zaštite od strane zadužbine, fondacije, udruženja ili druge nedobitne organizacije sa političkim, filozofskim, verskim ili sindikalnim ciljem, pod uslovom da se obrada odnosi isključivo na članove, odnosno bivše članove te organizacije ili lica koja imaju redovne kontakte sa njom u vezi sa ciljem organizacije, kao i da se podaci o ličnosti ne otkrivaju izvan te organizacije bez pristanka lica na koje se odnose;

5) obrađuju se podaci o ličnosti koje je lice na koje se oni odnose očigledno učinilo javno dostupnim;

6) obrada je neophodna u cilju podnošenja, ostvarivanja ili odbrane pravnog zahteva ili u slučaju kad sud postupa u okviru svoje nadležnosti;

7) obrada je neophodna u cilju ostvarivanja značajnog javnog interesa određenog zakonom, ako je takva obrada srazmerna ostvarivanju cilja, uz poštovanje suštine prava na zaštitu podataka o ličnosti i ako je obezbeđena primena odgovarajućih i posebnih mera zaštite osnovnih prava i interesa lica na koje se ovi podaci odnose;

8) obrada je neophodna u svrhu preventivne medicine ili medicine rada, radi procene radne sposobnosti zaposlenih, medicinske dijagnostike, pružanja usluga zdravstvene ili socijalne zaštite, odnosno upravljanja zdravstvenim ili socijalnim sistemima, na osnovu zakona ili na osnovu ugovora sa zdravstvenim radnikom, ako se obrada vrši od strane ili pod nadzorom zdravstvenog radnika ili drugog lica koje ima obavezu čuvanja profesionalne tajne propisane zakonom ili profesionalnim pravilima;

9) obrada je neophodna u cilju ostvarivanja javnog interesa u oblasti javnog zdravlja, kao što je zaštita od ozbiljnih prekograničnih pretnji zdravlju stanovništva ili obezbeđivanje visokih standarda kvaliteta i sigurnosti zdravstvene zaštite i lekova ili medicinskih sredstava, na osnovu zakona koji obezbeđuje odgovarajuće i posebne mere zaštite prava i sloboda lica na koje se podaci odnose, posebno u pogledu čuvanja profesionalne tajne;

10) obrada je neophodna u svrhe arhiviranja u javnom interesu, u svrhe naučnog ili istorijskog istraživanja i u statističke svrhe, u skladu sa članom 92. stav 1. ovog zakona, ako je takva obrada srazmerna ostvarivanju ciljeva koji se nameravaju postići, uz poštovanje suštine prava na zaštitu podataka o ličnosti i ako je obezbeđena primena odgovarajućih i posebnih mera zaštite osnovnih prava i interesa lica na koje se ovi podaci odnose.

Obrada posebnih vrsta podataka od strane nadležnih organa u posebne svrhe (u svrhe sprečavanja, istrage i otkrivanja krivičnih dela, gonjenja učinilaca krivičnih dela ili izvršenja krivičnih sankcija, uključujući sprečavanje i zaštitu od pretnji javnoj i nacionalnoj bezbednosti ) dozvoljena je (čl. 18 ZZPL): 

• ako je to neophodno
• uz primenu odgovarajućih mera zaštite prava lica na koje se podaci odnose
• u jednom od sledećih slučajeva:

1) nadležni organ je zakonom ovlašćen da obrađuje posebne vrste podataka o ličnosti;

2) obrada posebnih vrsta podataka o ličnosti vrši se u cilju zaštite životno važnih interesa lica na koje se podaci odnose ili drugog fizičkog lica;

3) obrada se odnosi na posebne vrste podataka o ličnosti koje je lice na koje se oni odnose očigledno učinilo dostupnim javnosti.

ZIB nabraja u kojim oblastima se obaljaju ove delatnosti, a detaljna lista delatnosti za svaku od ovih oblasti utvrđena je Uredbom.

Na ovaj način je krug operatora IKT sistema od posebnog značaja široko postavljen na veliki broj oblasti:

(1) energetika:

– proizvodnja, prenos i distribucija električne energije;

– proizvodnja i prerada uglja; 

– istraživanje, proizvodnja, prerada, transport i distribucija nafte i promet nafte i naftnih derivata;

– istraživanje, proizvodnja, prerada, transport i distribucija prirodnog i tečnog gasa;

(2) saobraćaj:

– železnički, poštanski, vodni i vazdušni saobraćaj;

(3) zdravstvo:

– zdravstvena zaštita;

(4) bankarstvo i finansijska tržišta:

– poslovi finansijskih institucija;

– poslovi vođenja registra podataka o obavezama fizičkih i pravnih lica prema finansijskim institucijama;

– poslovi upravljanja, odnosno obavljanja delatnosti u vezi sa funkcionisanjem regulisanog tržišta;

(5) digitalna infrastruktura:

– razmena internet saobraćaja;

– upravljanje registrom nacionalnog internet domena i sistemom za imenovanje na mreži (DNS sistemi);

(6) dobra od opšteg interesa:

– korišćenje, upravljanje, zaštita i unapređivanje dobara od opšteg interesa (vode, putevi, mineralne sirovine, šume, plovne reke, jezera, obale, banje, divljač, zaštićena područja);

(7) usluge informacionog društva:

– usluge informacionog društvo (usluga u smislu zakona kojim se uređuje elektronska trgovina);

(8) ostale oblasti:

– elektronske komunikacije;

– izdavanje službenog glasila Republike Srbije;

– upravljanje nuklearnim objektima;

– proizvodnja, promet i prevoz naoružanja i vojne opreme;

– upravljanje otpadom;

– komunalne delatnosti;

– proizvodnja i snabdevanje hemikalijama;

koje osniva Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave za obavljanje delatnosti od opšteg interesa i drugim telatnostima (tačka 3)